Groene Voornemens (lees: acties) blijven belangrijk voor iedereen die wil bijdragen aan een gezondere wereld en een groenere toekomst. Maar voor gedragsverandering hebben we ook veel inspiratie en wijsheid nodig. En wat inspireert er nu meer dan de natuur! Daarom doen we het in deze nieuwjaarsblog eens anders dan voorgaande jaren. We dachten na over natuurverschijnselen die ons verwonderen en welke les we daaruit kunnen leren. We delen er 8:
Houd de lange termijn in het oog – tip van het bos
Wist je dat bomen ook het beste willen voor hun kroost en hun kinderen zo sterk mogelijk op de wereld willen zetten? Dit kan alleen als bomen écht volwassen worden en dat betekent soms wel ouder dan 200 jaar. Haalt een boom deze leeftijd dan is ze in staat om haar zaailingen aangepast DNA mee te geven, zodat de jonge bomen die daaruit opgroeien beter om kunnen gaan met bijvoorbeeld droogte of hitte. In de waan van alledag vergeten we soms om te denken in lange termijn. Voel jij je ook wel eens gehaast en wil je snel knopen doorhakken? Haal even adem en doe als een boom, misschien dat je dan juist effectiever handelt. Het verborgen leven van bomen is een mooi en leerzaam boek dat je voor altijd anders naar bomen laat kijken.
Als je de wereld wil veranderen, begin dan bij je directe omgeving – tip van de spreeuw
Heb jij wel eens zo’n magische spreeuwenwolk met gezien? In de zomer kan een zwerm uit wel honderdduizend individuen bestaan! Gemiddeld vliegen ze allemaal 36 kilometer per uur zonder dat er één duidelijke leider is. Iedereen is verantwoordelijk voor de voortgang en beweging van de hele groep. Toch veroorzaakt de ogenschijnlijk chaotische wervelwind nooit ongelukken, niemand botst. Hoe doen ze dat? De wetenschap is er nog niet echt over uit. Het enige dat we weten is dat de vogels alleen hun 7 directe buren in de gaten houden en daar hun richting op aanpassen. Op de een of andere manier vormen al die groepjes van 7 uiteindelijk een goed geoliede machine die komt waar hij zijn wil. Dit zijn de wetenschappelijke hypotheses over de spreeuwenwolk.
Durf een dwarsdenker te zijn – tip van de gekke mier
Mieren staan bekend om hun uitstekende samenwerking. Ze volgen elkaars geur van nest naar doel. Maar in een kolonie zijn er altijd een paar mieren die dat niet doen. Die lopen gewoon de andere kant op, juist naar de plekken waar ze géén mier ruiken. Deze gekke mieren vergroten de overlevingskansen van alle normale hard werkende mieren. Ze zijn handig als er een geurspoor is doorbroken, bij het vinden van eten of van betere huisvesting voor de kolonie. Het kost ze daarna wel wat moeite om die normale werkmiertjes ervan te overtuigen om buiten hun gebaande paden te treden. Maar gekke mieren zijn ook doorzetters en niet bang om hun saaie soortgenoten op de rug te nemen en te dwingen het eens anders te doen. Een klein beetje dwars-denken kan zo maar een geweldig positief verschil maken! En ben je liever een hard werkende mier die binnen de lijntjes blijft? Stel jezelf wel open voor de gekke mier. Misschien komen er hele mooie ideeën uit. Dit managementboek onderbouwt met wetenschappelijke inzichten waarom samenwerken in diverse teams noodzakelijk is.
Herken elkaars kwaliteiten en gebruik ze – tip van de drie zussen uit de moestuin
Echte tuinders hebben hier vast al eens van gehoord maar ‘de drie zussen’ is een polycultuur landbouwtechniek die al duizenden jaren wordt toegepast door de inheemse stammen van Amerika. Mais, pompoen en bonen helpen elkaar te floreren en maken gebruik van elkaars eigenschappen om grote en sterke planten te worden. De zaden worden tegelijk in de grond gestopt. Dan komt eerst de mais op. De maisplant fungeert als een plantenstok voor de bonenplant en helpt haar om ook de hoogte in te groeien. De bonenplant heeft op haar beurt haar wortels diep de grond in gestoken en zorgt zo voor verrijking van de bodem. De pompoen verspreidt zich rustig over de grond en weert met haar brede bladeren diertjes en andere planten af en zorgt voor schaduw zodat het vocht in de grond blijft. Iedere plant groeit op haar eigen tempo en heeft haar eigen kwaliteiten. Samen komen zij het verste. Een vlecht van heilig gras is een prachtig boek over inheemse kennis van de natuur en wederkerigheid.
Kun je iets teruggeven als je iets krijgt? – tip van de bizon
Natuurlijk, bizons grazen om te eten. Maar wist je dat ze met hun graas gedrag ook zorgen voor meer biodiversiteit en sneller groeiende grasgewassen? Ze stimuleren de groei zelfs door met hun speeksel de juiste enzymen af te geven. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de voedingsstoffen in hun mest. Op deze manier nemen de bizons dus niet alleen van de aarde, ze geven haar ook iets terug. Lees meer over het gunstige effect van bizons.
Verbinding en netwerken maakt het verschil – tip van de schimmel
De eencellige schimmel is zo klein dat je hem met het blote oog niet ziet. Je zou bijna denken dat dit nietige micro-organisme een net zo nietig bestaan leidt. Maar niks is minder waar! Met hun machtige netwerken spelen ze een enorme rol in het behoud van onze ecosystemen. Denk bijvoorbeeld aan bomen die elkaar voedingsstoffen sturen, waarschuwen in geval van nood of met elkaar afstemmen of ze veel of weinig noten of vruchten gaan dragen. Via het Wood Wide Web helpen schimmels planten om zelfs suikers en mineralen met elkaar te ruilen. Wil jij iets betekenen in de wereld? Niet in je eentje doorploeteren! Zoek je gelijkgestemden en verbindt. Het boek ‘Verweven leven’ laat je de wereld zien vanuit het standpunt van de schimmel, een prachtige manier om te kijken naar het leven op onze planeet.
Onthaasten – tip van de schildpadden
Waarom worden schildpadden zo oud? Dat vroeg arts David van Bodegom zich ook af. In het boek Het Geheim van de Schildpad legt hij uit dat elk dier op een ander tempo leeft. Nou zijn we allemaal genegen om vooral veel en snel te werk te gaan, zeker als het gaat om duurzaamheid. Maar het tempo waarin wij leven is bepalend voor de slijtage maar ook het herstel van het lichaam. Het kan dus lonen om te onthaasten: hiermee draag je bij aan je gezondheid en vitaliteit!
Timing is everything – tip van de seizoenen
Alles op aarde leeft volgens een vast ritme dat afgestemd is op het leven daaromheen. Zo is alles dus met elkaar verbonden. Wij mensen hebben de neiging om onszelf los te zien van deze cyclus, maar dat klopt natuurlijk niet. Net als in de natuur is er ook voor ons mensen een goed moment voor alles: creatief zijn, kracht bij zetten en versnellen, naar binnen keren en uitrusten. Ben je benieuwd naar hoe jij kunt leven met de seizoenen? Luister dan naar de podcast Leven en werken in het ritme van de seizoenen.
We wensen iedereen een heel gelukkig, gezond en veilig 2024. De natuur kan ons daarbij helpen, dus laten we ons ook blijven inzetten voor haar.