De opdracht
Stichting Forteiland Pampus staat voor de uitdaging om het eiland Pampus, gelegen in het IJmeer voor Muiden, te ontwikkelen naar een volledig duurzaam zelfvoorzienend systeem. Pampus moet zijn entreegebouw en tevens horecapaviljoen vervangen en wil daarnaast het eiland volledig fossielvrij laten opereren. Eind 2020 moet de start van de bouw van het nieuwe paviljoen gaan plaatsvinden. Wij hebben de Stichting ondersteund in het ontwerpen en uitvoeren van een selectieproces voor een architect die een zo duurzaam mogelijk circulair paviljoen kan realiseren met de uitdagende fossielvrij ambitie waarbij ook het cultureel erfgoed van het fort versterkt wordt.
Context
Eind 19e eeuw werd Pampus opgeleverd, als sluitsteen van de waterlinie Stelling van Amsterdam. Een kunstmatig eiland met een immens fort, dat in staat was om meer dan 200 soldaten langdurig te huisvesten. Een fort dat zelf in zijn water en energie kon voorzien, zonder enige aansluiting op de vaste wal, dankzij tal van technische innovaties. Een forteiland dat behoort tot het UNESCO-werelderfgoed en jaarlijks tienduizenden bezoekers trekt. De exploitatie van het eiland, inclusief paviljoen, is nu grotendeels afhankelijk van dieselgeneratoren. Een klein deel, circa 20% van de totale energievraag, wordt inmiddels door zonnepanelen opgewekt.
De vraag
Ontwerp een passend selectieproces voor een architect voor het ontwerp van een duurzaam paviljoen, die aantoonbare ervaring heeft met innovatieve projecten en (wereld)erfgoed en die een visie op duurzaamheid heeft die aansluit bij de hoge ambitie van Pampus. Houd bij dit proces ook expliciet rekening met de samenwerking met reeds aangesloten partijen die innovaties op het gebied van energie implementeren op het eiland.
De vereisten
Geïnspireerd door zijn geschiedenis als zelfvoorzienend militair eiland, neemt Pampus zijn verantwoordelijkheid in de energietransitie. Daarmee wordt Pampus het eerste publieke erfgoed in Nederland dat zelfvoorzienend opereert, gebruikmakend van circulaire principes en zonder fossiele verbranding. Voor het ontwerp van het paviljoen en de bijbehorende fossielvrije energie-infrastructuur dient er een optimum gevonden te worden tussen de vier E’s: Energietransitie, Erfgoed, Exploitatie en Educatie.
Het proces
Wij hebben de selectie van de meest geschikte architect vormgegeven in twee rondes. In de eerste ronde hebben we een zevental architecten gesproken uit een voorselectie op basis van relevante ervaring. Na de gesprekken is consensus bereikt en zijn twee architecten door gegaan naar de volgende ronde. Deze ronde is vormgegeven door beide architecten een werksessie te laten organiseren waarin eerste oplossingsrichtingen voor de opgave zijn verkend. Op basis van deze sessies zijn beide architecten wederom een aantal aspecten beoordeeld. Aanvullend op de aspecten uit de eerste ronde is er tijdens deze sessies extra aandacht besteed aan het doorgronden en concreet maken van de opgave, oplossingsrichtingen en de aanpak van de architect.
Het resultaat
De Stichting Forteiland Pampus heeft Paul de Ruiter Architects geselecteerd als architect om het nieuwe paviljoen te ontwerpen. Het bureau scoorde op alle beoordelingsaspecten, na consensus binnen het beoordelingsteam, (ruim) voldoende en blonk uit op visie, innovativiteit en ervaring met betrekking tot ambitieuze duurzame projecten.
