Om ernstige klimaatverandering te voorkomen, is het belangrijk om snel over te schakelen naar een duurzame elektriciteitsvoorziening. In Nederland betekent dat vooral inzetten op windmolens en zonnepanelen. Maar hoeveel kritische metalen zijn er nodig om die windmolens en zonnepanelen te produceren? Samen met Metabolic en het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden kwamen we tot de conclusie dat de wereldwijde productie van een aantal kritische metalen onvoldoende is om de transitie naar een duurzaam elektriciteitssysteem te maken.
Klimaattop
Van 3 tot 14 december vergaderen wereldleiders tijdens COP24 over de implementatie van het Verdrag van Parijs. Tijdens deze klimaattop organiseert Staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur & Waterstaat) een bijeenkomst over circulaire economie. Onderdeel van die bijeenkomst is het vraagstuk rondom de benodigde kritische metalen voor de energietransitie. Onze studie is input voor deze bijeenkomst, en is een doorontwikkeling van de studie die in september op Springtij Forum is gepresenteerd. In opdracht van het Ministerie van I&W is deze studie verder verdiept en vertaald naar het Engels.
Oplossingsrichtingen
Het rapport vat een aantal belangrijke inzichten samen om aan te geven hoe complex de ketens van kritische metalen zijn. Zo vragen de meeste energiebesparende maatregelen om meer kritische metalen (voorbeeld: een LED-lamp), is recycling geen korte-termijn oplossing (omdat we momenteel onvoldoende kritische metalen hebben), en is opschaling van de metaalproductie ingewikkeld (omdat het openen van een mijn zo’n 10-20 jaar duurt).
Vanuit die inzichten ontstaan drie oplossingsrichtingen, die kunnen helpen om onze afhankelijkheid van kritische metalen te verminderen:
- Inzetten op substitutie: het vervangen van kritische metalen door andere materialen met vergelijkbare eigenschappen.
- Toepassen van circulaire ontwerpprincipes, enerzijds om de levensduur te verlengen (vooral voor windmolens), anderzijds om de metalen in de toekomst terug te kunnen winnen (vooral voor zonnepanelen).
- Overwegen van nieuwe Europese mijnbouw, om de productie op te schalen en de geopolitieke afhankelijkheid te verlagen.
Context: nationaal Klimaatakkoord
Nederland werkt hard aan de energietransitie om haar CO2-emissies te reduceren en haar bijdrage aan klimaatverandering te beperken. Onderdeel van deze energietransitie is het opwekken van duurzame elektriciteit. In de Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord is afgesproken om in 2030 49 TWh aan duurzame elektriciteit te produceren met wind-op-zee, en 35 TWh met duurzame elektriciteit op land. Deze doelstellingen zijn het uitgangspunt geweest voor de berekeningen.
Buiten de Nederlandse focus is een korte doorkijk gegeven naar hoe de vraag naar kritische metalen zich wereldwijd kan ontwikkelen, wanneer meer landen over stappen naar een duurzame energievoorziening.