Wat? Zijn jullie niet Steward-Owned?
Met enige verbazing is dit vaak de reactie als ik aangeef dat onze juridische structuur vrij traditioneel is vormgegeven. Een BV, met daar “boven” de BV’s van de ondernemers. Vóór de oprichting van Copper8 hebben we veel verschillende vormen overwogen, immers is een van de uitgangspunten van de geboorte van Copper8 een ander businessmodel hanteren omdat we niet zo geloven in het lineaire advies model. We willen waardegereven ondernemen én het mogelijk danwel makkelijk(er) maken voor mensen om mee te ondernemen. Het samen staan we sterk principe.
We hebben gekeken naar een coöoperatie, wat we qua gelijkwaardigheidsbeginsel mooi vonden passen bij Copper8. We zien echter als grootste nadeel dat we jongere collega’s niet meteen de last willen meegeven van het mee-ondernemen. In de luwte leren is toch fijn.
We hebben gekeken naar een stichtingsvorm, wat sympathiek oogt. Tegelijkertijd willen wij ook een zakelijke uitstraling hebben. Om vanuit die zakelijke uitstraling andere bedrijven te stimuleren om anders naar het ondernemerschap te kijken. Niet winstgedreven maar waardegedreven.
En zodoende werd het een BV (met het lonkende perspectief van een BVm). Recent hebben we opnieuw diverse alternatieve vormen overwogen, mede geïnspireerd door de publicatie Alternative Ownership Models, en uiteraard ook door de groeiende beweging van Steward Owned bedrijven in Nederland.
Maar… niets is wat het lijkt en wat het lijkt is soms niets.
Deze tegeltjeswijsheid geldt hier zeker. Want uiteindelijk is een juridische structuur een middel, maar geen doel op zich. Waar een BV met aandeelhouders een structuur kan bieden voor aandeelhoudersmaximalisatie, kan dat evengoed in een steward owned structuur. De structuur is in beide gevallen slechts een facade, maar de intentie van de onderneming is het fundament van waaruit de echte waarde(n) tot leven komen. Hoewel wij gekozen hebben om vooralsnog nog even de BV structuur aan te houden, is de intentie kraakhelder: wij willen positieve impact maken. De impact staat altijd boven de omzet.
Moeten we kiezen tussen het investeren in een impactvol onderzoek of het overhouden van een winstmarge? Dan kiezen we ‘hands-down’ voor het eerste. We handelen in het belang van de aarde, en nemen de ruimte uit onze ‘marge’ om impactvolle onderzoeken te initiëren. Die vragen die in het maatschappelijk belang zijn maar geen (individuele) betalende opdrachtgever kennen. Of we winst maken is daarmee elk jaar maar de vraag. En dat is OK.
Maken we winst, dan wordt dit verdeeld over alle medewerkers én wordt er ook nog een deel gestort aan een goed doel.
We moesten zelf ook even slikken toen ons ideaalbeeld van het ‘instappen’ van mede-ondernemers door fiscalisten en juristen onderuit werd gehaald. Ons idee was altijd dat er een transactie zou plaatsvinden voor 5% van de aandelen, en dat we de andere 5% zouden schenken. Immers heeft elke mede-ondernemer minimaal drie jaar meegebouwd aan de waarde van Copper8 op het moment van instappen. Maar het schenken van 5% van de aandelen blijkt fiscaal niet heel aantrekkelijk voor de instappende ondernemer…
Dus ook het instapmodel lijkt van de buitenkant opnieuw vrij traditioneel georganiseerd: met een transactie voor aandelen. Maar ook hier geldt: don’t judge a book by its’ cover. We hebben gelukkig alsnog een manier gevonden om conform onze waarden het mede-ondernemen aantrekkelijk genoeg te maken voor Sybren en Jeroen om aan boord te stappen.
Naast mede-ondernemerschap voor het bedrijf, wat misschien niet weggelegd is voor iedereen, is er ook de mogelijkheid om mee te ondernemen op de inhoud. Zo kwam Stefan ooit met het idee om impactmeten stevig neer te zetten, en heeft Marijn zich ontpopt als een ware degrowth expert. Mee ondernemen op de inhoud mág, maar medezeggenschap hebben we breed gedragen.
Een grote mijlpaal in deze zoektocht naar een nieuwe organisatiestructuur is het (ver)delen van de rollen en verantwoordelijkheden in het team. Hiervoor is éérst in kaart gebracht wat er eigenlijk allemaal moet gebeuren om Copper8 draaiende te houden, zowel intern als extern. Vervolgens kan iedereen in het team zich ‘inschrijven’ om een rol op zich te nemen. Het effect? Een gedragen verantwoordelijkheid, persoonlijke ontwikkeling én een beter beeld van wat het inhoudt om het bedrijf draaiende te houden.
Is Steward-Ownership een voorwaarde voor postgroei ondernemen?
Wij denken van niet. Hoewel we misschien niet voldoen aan de juridische opbouw van een Steward-Owned onderneming, hebben wij eigenlijk alles opgebouwd in onze organisatie waarbij we wel degelijk geleid worden door ‘Stewards’, en dan vooral door ‘Stewards’ die belang hechten aan een betere wereld. Bij ons is niet de klant, maar de aarde, koning. Zolang dat blijft, maakt het niet uit dat wij een BV zijn.