Lichtelijk geïrriteerd las ik afgelopen weekend de Special van het NRC over de Circulaire Economie. En vervolgens was ik geïrriteerd over mijn irritaties. Erg circulair, zou je denken, maar die spiraal gaat hard neerwaarts.
Het liefste wil ik een positief licht schijnen op alle voorbeelden die ons land telt op het vlak van de circulaire economie. Want hoe gaaf dat we na al die jaren ‘pionieren’ grote corporates ook in beweging zien komen? En toch moet ik toegeven dat ik de krant eerst weg smeet; het belachelijk verklaarde; 3,14 keer heel diep moest ademhalen; het artikel las, en het stiekem dus ook wel een beetje gaaf vond dat ABN AMRO ineens als ‘koploper’ werd neergezet. Want dat had ik drie jaar geleden nooit gedacht.
Maar toch had ik die initiële reflex.
Weet je wat het is? Ik ben een circulariteitsvarken. En ik ben er nog enorm trots op ook. Ik bel met een Fairphone (al doet ‘ie ’t soms 1 uur per dag niet). Ik reis steevast met OV (en heb zelfs sinds kort mijn mobiliteitspakket uitgebreid met een vouwfiets voor de langere afstanden). We hebben ons kantoor gebouwd met afval. We hebben zelfs ons hele bedrijfsmodel zo omgebogen dat we met droge ogen kunnen vertellen dat we écht staan voor impact, en niet circulariteit alleen als business opportunity wegzetten. We geloven dat ons model anders moet om naar de circulaire economie te komen, en als ik daardoor minder verdien als ondernemer dan in loondienst: prima!
De circulaire economie komt niet tot stand als iedereen blijft doen wat hij of zij altijd al deed. Het veranderen van de eigen houding en gedrag is essentieel in de transitie naar een circulaire economie. De wijze woorden van Kermit de kikker hou ik daarbij in mijn achterhoofd: “It ain’t easy being Green”.
Ik ben gecommitteerd aan de circulaire economie. Ik ben het varken dat de spek levert aan het circulaire ontbijt. I’m all-in!
Maar de realiteit is dat we met spek alleen geen ‘lekker ontbijt’ kunnen serveren. Want voor het ontbijt ‘spek met eieren’ (niet heel verantwoord, maar het gaat om de metafoor) hebben we óók de bijdrage van de kippen nodig.
En die kippen, die gaan zich op de korte termijn écht niet anders gedragen. De parkeergarage op het Gustav Mahlerplein zal vooralsnog gevuld blijven met benzineslurpers, en ik betwijfel of het business model van de bank (op korte termijn) wezenlijk gaat veranderen als gevolg van CIRCL. En tóch wil ik ABN AMRO ook een groot applaus geven – want ze hebben het wél gedaan. En de beste manier van leren is door te doen.
Maar toch is die irritatie er bij mij. En niet alleen bij mij. Want ik merk in allerlei verschillende gremia dat de circulariteitsvarkens een beetje worden vergeten. Stuk voor stuk mensen die de afgelopen 5 á 10 jaar keihard hebben gewerkt aan het pionieren op het vlak van de Circulaire Economie. En ik kan me voorstellen dat mijn mede-varkens hetzelfde gevoel hadden bij de special van het NRC.
In zijn innovatietheorie maakt Everett Rogers onderscheid tussen de ‘koplopers’ en het ‘peloton’. Onder de koplopers maakt hij onderscheid tussen de 2,5% die écht op kop lopen (laten we ze de varkens noemen) en de 13,5% die daarop volgen (de kippen).
De realiteit is dat we nog maar aan het begin staan van de transitie. We moeten het werk van de varkens niet vergeten (en ook af en toe in de spotlight zetten). Laten we er samen een lekker voedzaam ontbijt van maken: de circulariteitsvarkens en de -kippen!
En dan door… want er is nog 84% om bij het peloton te halen.