Leven binnen de grenzen van de planeet

Door Gerben Broekhuijsen,
op 07 november 2023

Je kan de krant of het weekblad niet openslaan en je leest een artikel over waarom groene groei (green growth) de wereld gaat redden. Of juist het tegenovergestelde: waarom alleen post-groei (degrowth) een duurzaam alternatief is voor ons huidige economische systeem. Steeds vaker krijgen wij de vraag: ‘hoe zit het eigenlijk met dat degrowth?’. We zien organisaties worstelen met het nastreven van duurzame ambities en tegelijkertijd vasthouden aan de noodzakelijkheid van groei. Daarom verdiepen wij ons de komende tijd helemaal in de wereld van paradoxen, economische systeemfouten en duurzaamheidsoplossingen. Via LinkedIn gaan we je op de hoogte houden, zodat jij weet wat er nodig is om te leven binnen de grenzen van de planeet!  

Urgentie  

Het maatschappelijk besef groeit dat wij als mens een negatieve invloed uitoefenen op onze leefomgeving. De NOS (link) schrijft dat we de aarde over haar grenzen duwen. Klimaatopwarming is maar één van de planetaire grenzen. En daar hebben we de afgelopen zomer het effect van gemerkt: bosbranden, hevige regenval, extreme hitte en droogte.  

We beseffen ons steeds meer dat de huidige manier van consumeren op ramkoers ligt met wat de aarde en daarmee ook de mensheid aankan. Met het nastreven van oneindige groei en daarmee de uitputting van zoveel mogelijk natuurlijke en fossiele bronnen wordt de kans op ecologische instorting steeds reëler. Met bewustwording komt ook urgentie: Er zal iets moet veranderen.  

Maar hoe dan wel?  

Over hoe een duurzame economie moet worden ingericht en op welke principes deze moet varen, zijn grofweg twee stromingen te identificeren: ‘Groene groei’ en ‘Post-groei’. En in de afgelopen tijd wordt dit debat steeds prominenter gevoerd. Wat zijn de argumenten voor groene groei en anderzijds post- groei? En wat betekenen deze voorgestelde systeemveranderingen voor ons als maatschappij en voor onze organisaties? 

Groene groei 

De aanhangers van het groene groei model houden vast aan economische groei, die op een groene manier tot stand komt. Het is goed voorstelbaar: met innovatie kun je voor alles een “groen” alternatief bedenken. Groen op vakantie, groene smartphone en klimaat neutrale bedrijven. Perfect toch? Groene innovaties zijn zeer noodzakelijk, alleen alles dat gemaakt wordt heeft een ecologische impact. Dus vragen critici zich af: wat zijn de ecologische grenzen van groene innovatie? En verschuiven we niet het probleem naar een plek buiten ons zicht of naar een andere generatie?   

Post-groei 

Het post-groei model gaat ervanuit dat oneindige economische groei op een planeet met eindige grondstoffen niet mogelijk is en dat wij als mensheid ons gedrag zullen moeten aanpassen om binnen de planetaire grenzen te blijven. Want waarom heeft materiele welvaart de plek in genomen van gemeenschapszin of geluk? Kunnen we niet met wat minder af en weer wat meer samen doen? Deze confronterende boodschap stuit op weerstand en kritiek: betekent dit dat we alle welvaart, gemakken en leuke dingen moeten opgeven? Het post-groei model serveert de massa met een moeilijk verteerbare boodschap: het huidige gedrag is niet houdbaar en ecologische grenzen stellen is noodzaak. Er zijn betere en vooral minder schadelijke manieren om welvaart en zingeving te creëren, maar hoe krijgen we iedereen daarin mee?   

Hier gaan we induiken! 

Niet alles wat groene groeiers nastreven is nadelig voor het milieu en ook het paradigma van post-groei levert uitdagingen op. Hebben we niet een beetje van beide nodig om een leefbare planeet te houden? Welke paradox schuilt er in het vergroenen van onze economie? Laten we hier vooral over blijven nadenken en het gesprek aangaan met elkaar! Goede informatie is daarvoor belangrijk. Hou daarom onze LinkedIn-pagina in de gaten deze herfst: we gaan blogs, leestips en podcasts delen om dit vraagstuk van zoveel mogelijk kanten te belichten. 

Uiteraard is alle input welkom. Samen komen we verder!

Deel artikel

Abonneer u op onze nieuwsbrief