De opdracht
Het kabinet stuurt op meer woningen en een transitie van het landelijk gebied. Daarbij gebruikt de Rijksoverheid zowel ecologische als sociaal-maatschappelijke beleidsdoelen en -instrumenten. Vaak wordt hier onafhankelijk van elkaar op gestuurd. Copper8 ondersteunt de Ministeries van BZK en LNV bij het opstellen van een verkenning naar effecten van beleidsinstrumentarium. Op basis daarvan adviseert zij over een integrale sturing, gebundeld in de Transitiestrategie Duurzame Leefomgeving, die bijdraagt aan harmonisatie van beleid.
Context
Nederland staat voor grote opgaven. Tot 2030 moet er veel gebeuren, zowel op het gebied van woningbouw (+100.000 woningen per jaar), klimaat (55% CO2-reductie) als circulaire economie (50% minder primair materiaalverbruik). Op het eerste oog schuren die doelstellingen. Tegelijkertijd zijn beiden van groot belang en is het geen optie om het woningtekort niet op te lossen of duurzaamheidsdoelen niet te halen.
De vraag
Ondersteun ons bij het opstellen van de Transitiestrategie Duurzame Leefomgeving. Help ons bij het inzichtelijk maken hoe sturing op ecologische en sociaal-maatschappelijke (woon)doelstellingen op dit moment plaatsvindt en schets oplossingsrichtingen voor harmonisatie van instrumentarium. Doe daarvoor een systemische analyse van beleidsinstrumenten voor toekomstbestendige woningbouw en landelijk gebied.
De vereisten
Om beter op de verschillende opgaven te kunnen sturen, is het belangrijk om te weten welke doelen en instrumenten elkaar versterken en welke elkaar tegenwerken. Daarmee ontstaat inzicht hoe er Rijksbreed effectiever gestuurd kan worden. Een systemische kijk op de huidige beleid en de relatie tussen woningbouw en de overige thema’s voor een duurzame leefomgeving is daarvoor cruciaal.
Het proces
Voor de analyse van het huidige beleidsinstrumentarium interviewen we betrokken beleidsambtenaren van verschillende departementen. Op basis van systeemdynamica maken we vervolgens een systeemschets, waarin we visualiseren op welke doelen wordt gestuurd en welk effect dit heeft. Dit omvat ook de indirecte en neveneffecten die plaatsvinden. Ten slotte beschrijven we oplossingsrichtingen, waar we een brede groep betrokken ambtenaren in meenemen.
Het resultaat
De resultaten van de verkenning zijn gepresenteerd aan de interdepartementale Stuurgroep Leefomgeving, bestaande uit directeuren en DG’s van verschillende ministeries. De inzichten en oplossingsrichtingen uit de analyse worden door deze groep herkend en erkend. Uit de analyse volgt onder meer dat er voornamelijk ‘zachte’ sturingsinstrumenten worden toegepast. Ook is een belangrijk inzicht dat sturing op beleidsdoelstellingen ook (negatieve) nevendoelstellingen op ander beleid kan hebben.
