De opdracht
Het Planbureau voor de Leefomgeving doet onderzoek naar de leefomgeving en het leefomgevingsbeleid met als doel om beleid, politiek en andere stakeholders hierover van strategische kennis te voorzien. In de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) rapporteert het PBL iedere 2 jaar over de voortgang van de transitie naar de circulaire economie. In dat kader hebben Copper8 en Circular Finance Lab het PBL met een onderzoeksrapport verdiepend inzicht geboden in de rol van de financiële sector in de transitie naar een circulaire economie.
Context
Circulaire bedrijven brengen de circulaire economie in de praktijk. Omdat deze bedrijven afhankelijk zijn van externe financiering, heeft de financiële sector in Nederland een belangrijke rol in de transitie naar een circulaire economie. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat circulaire bedrijven de benodigde financiering lastig rond kunnen krijgen.
De vraag
Wat de mate waarin Nederlandse banken investeren in circulaire bedrijven, welke risico’s (en kansen) banken afwegen in hun beoordeling van bedrijven, en op welke manier belemmeringen binnen de financiële sector kredietverstrekking hinderen?
De vereisten
Om hier inzicht in te krijgen, is het belangrijk om te begrijpen hoe het financieringsproces verloopt en wat hierin de rol van verschillende partijen is. Er is de afgelopen jaren al veel onderzoek gedaan naar barrières bij het financieren van circulaire bedrijven. Het vernieuwende element in dit onderzoek is dat het barrières vanuit verschillende perspectieven samen brengt, en analyseert vanuit een systemisch perspectief. Op die manier komen we tot de kern van het probleem.
Het proces
We zijn begonnen met het in kaart brengen van de huidige stand van zaken rondom financiering van circulaire bedrijven door de Nederlandse banken, op basis van literatuuronderzoek, interviews met Triodos, ABN AMRO, Rabobank en ING en de data die deze banken hebben aangeleverd. Deze stap heeft geleid tot inzicht in o.a.:
- Het huidige financieringslandschap
- De behoefte aan financiering van circulaire bedrijven (de finance gap)
- Het financieringsproces
- Barrières die de banken ervaren bij het financieren van circulaire bedrijven
Om te komen tot relevante aanbevelingen voor verbeterde financiering aan circulaire bedrijven, zijn vervolgens de dynamieken tussen de verschillende barrières in kaart gebracht in een systeemdynamische schets. Ten slotte is het rapport zowel wetenschappelijk als beleidsmatig gevalideerd door verschillende reviewers.
Het resultaat
Met ons rapport leveren we verdiepende input voor de ICER 2025. We hebben de onderliggende barrières geïdentificeerd die de mismatch tussen het aanbod van banken en de behoefte van ondernemers veroorzaken. Op basis daarvan doen we aanbevelingen voor beleid die vooral zullen uitmonden in een betere businesscase voor circulaire bedrijven, en voor banken om te komen tot het aanpassen van de financiële risicobeoordeling. De resultaten van het onderzoek worden o.a. gepresenteerd in een lunchlezing bij het PBL.
